Artikel gepubliceerd in De Andere Krant
Hoe kan het zijn dat niemand is geïnteresseerd in het ontrafelen van het grootste geopolitieke mysterie aller tijden: de aanslagen op de pijplijnen Nord Stream I en II in de Baltische Zee? Waarom verwaterde de aandacht van de media nadat duidelijk werd dat de aanslagen zich niet zomaar op het conto van Rusland lieten schrijven? Jeffrey Brodsky, een Amerikaanse freelancejournalist, stelde zich die vragen. Hij ging op onderzoek uit en deelde zijn bevindingen op 11 juli 2023 met de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. In Barcelona ontmoette Nikko Norte Brodsky, die de vraag wie de pijplijnen opblies (nog) niet kan beantwoorden, maar die wel een aantal unieke en baanbrekende ontdekkingen deed.
Het is net geen dertig graden als ik op 23 juli 2023 in Barcelona mijn auto parkeer. I will be sitting in the shade of the Esglesia Sant Vicenç de Sarrià, mailde Jeffrey Brodsky me een paar minuten geleden. Ik weet dat niemand op me wacht in de schaduw van de Sant Vicenç de Sarriàkerk, maar ik begrijp Jeffrey’s cloak & dagger; hij wil graag zeker weten of ik ben wie ik zeg te zijn. Ik vind de kerk, kijk nadrukkelijk om de hoek naar de schaduwkant ervan en wacht voor de zware houten voordeur tot ik mijn naam hoor roepen. Een jonge man met een vrolijk Amerikaans gezicht wandelt me tegemoet. We schudden elkaar de hand en zoeken in de barrio Sarrià een rustig café voor een cafe solo.
Jeffrey Brodsky is 45 jaar oud en hij voltooide net na de millenniumwissel in Amsterdam zijn master in Amerikaanse Studies. Hij is geboren in Chicago en woont en werkt afwisselend in Chicago en Barcelona. Op 26 september 2022, legt hij uit, schrok hij van de aard en omvang van de aanslagen op de pijplijnen in de Baltische Zee. “Noch op het gebied van ecoterrorisme, noch op dat van industriële sabotage is er ooit een grotere aanslag gepleegd,” stelt hij hoofdschuddend. “De hoeveelheid methaan, een broeikasgas, die is uitgestoten, is ongekend hoog en er is voor 23 miljard dollar aan infrastructuur vernietigd. Ik verbaasde me over het gebrek aan aandacht van de kant van de media en begreep niet dat die media met de middelen die ze tot hun beschikking hebben geen gedegen onderzoek uitvoeren.”
Terwijl de aandacht van de media verwatert, onderzoekt Brodsky alles wat hij over de aanslagen kan onderzoeken, gebruikmakend van open bronnen. Hij volgt het qui bonospoor en verzamelt de opmerkingen die politici zoals de Amerikaanse president Biden maakten over het niet langer laten voortbestaan van de Nord Streampijplijnen als Rusland Oekraïne binnen zou vallen. Vooral het argument dat Brodsky in een voorstel naar voren brengt dat juist het onbruikbaar maken van de pijplijnen Poetin berooft van een bargaining chip om de vrede met Oekraïne te herstellen of in elk geval westerse inmenging in het conflict te beperken, maakt indruk op de redactie van het Leonard C. Goodman Institute for Investigative Reporting en het instituut voorziet hem van de financiële middelen zijn onderzoek voort te zetten. Brodsky heeft tot op dat moment nog steeds geen idee in welke richting hij moet zoeken, “maar,” zegt hij, “het ontmaskeren van de daders was het enige doel dat ik nog voor ogen had.”
Twitter brengt Jeffrey in contact met Erik Andersson, een gepensioneerde ondernemer uit Zweden, die langs ongeveer dezelfde lijnen denkt als Brodsky. Net als Brodsky communiceert Andersson veelvuldig met wetenschappers en politici, maar uiteindelijk heeft hij zijn buik vol van alle theorieën die rondgaan op de sociale media en in zijn gedachten rijpt het plan zijn onderzoek naar een hoger plan te tillen als op 8 februari 2023 onderzoeksjournalist en Pulitzerprijswinnaar Seymour Hersh zijn theorie publiceert dat de Amerikaanse president Biden persoonlijk de vernietiging van de pijplijnen autoriseerde en dat duikers van de Amerikaanse marine, niet specialforcesduikers, al tijdens de internationale NATO-oefening BALTOPS 22 in de Baltische Zee explosieve ladingen op de pijplijnen plaatsten om die explosieven van afstand te detoneren. Een maand later suggereren de New York Times en een aantal Duitse media dat een groep Oekraïners zonder medeweten van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky vanaf een zeilboot explosieve ladingen plaatste op de pijplijnen. Bewijs in de vorm van explosievenresidu zou op de zeilboot zijn gevonden. Weer iets later ligt de schuldbal voor het doel van Polen, dat enkele dagen voor de aanslagen op de pijplijnen een eigen militaire oefening hield op de Baltische Zee, de oefening REKIN-22. Daarnaast opende Polen een dag na de aanslagen een pijplijn die concurreert met de Nord Streampijplijnen, wat Polen voor sommigen in een kwaad daglicht plaatst.
Mogelijke daders en theorieën te over. Wat geen theorie is, maar verifieerbare werkelijkheid, is dat zowel Nord Stream I als Nord Stream II uit twee pijplijnen bestaan die op een diepte van zo’n tachtig meter over de bodem van de Baltische Zee van Rusland naar Duitsland leiden. De twee pijplijnen van Nord Stream I zijn al sinds 2011 in gebruik; de twee pijplijnen van Nord Stream II zijn klaar voor gebruik maar mogen nog geen gas leveren aan Duitsland. Op 26 september 2022 zijn alle vier de pijplijnen gevuld met gas, hoewel dat gas in geen van de vier pijplijnen ook stroomt.
Om 02.03 uur wordt via seismische en hydroakoestische metingen een explosie vastgesteld. Het is de A-pijplijn van Nord Stream II die ten oosten van het Deense eiland Bornholm is opgeblazen. Om 19.04 uur diezelfde dag worden nog eens drie explosies vastgesteld. Het zijn de A- en B-pijplijnen van Nordstream I en opnieuw de A-pijplijn van Nord Stream II die zijn opgeblazen op ongeveer zeventig kilometer ten noorden van de eerste explosie, waar de pijplijnen niet meer dan vijftig meter van elkaar verwijderd liggen. De B-pijplijn van Nordtream II blijft onbeschadigd en journalist Hersh zal later zeggen dat de lading op die pijplijn niet is gedetoneerd en door duikers is verwijderd.
Brodsky en Andersson besluiten zelf op onderzoek uit te gaan. Op 24 mei 2023 vertrekken zij met het schip de Baltic Explorer vanuit de haven van Ystad, in Zweden. Naast Brodsky en Andersson zijn kapitein Patrik Juhlin aan boord, een matroos en de dochter van Andersson. De Baltic Explorer is een vissersschip dat is omgebouwd om oceanografisch onderzoek te doen en dat naast de al aanwezige sonar op kosten van Andersson is uitgerust met een onderwaterdrone waarop niet alleen een camera is gemonteerd maar ook een grijper die monsters van de zeebodem kan nemen. Zeeziekte eist zijn tol, maar iedereen aan boord van de Baltic Explorer is vastbesloten de waarheid boven water te krijgen. De explosielocaties zijn gemakkelijk gevonden en al snel doet het team een belangrijke ontdekking, verhaalt Brodsky. “Alle pijplijnen waren gevuld met gas en dat gas droeg bij aan de kracht van de explosies, wat het moeilijk maakt een goede analyse te doen. Maar toen de A-pijplijn van Nord Stream II zeventien uur na de eerste explosie opnieuw werd opgeblazen, was het gas in de pijplijn al weggestroomd door het gat dat de eerste explosie had veroorzaakt. De foto’s en sonarbeelden die we op die locatie maakten van de A-pijplijn van Nord Stream II op de locatie van de tweede explosie zijn door diverse experts geanalyseerd. Die experts concludeerden dat er explosieve ladingen zijn gebruikt van maximaal vijftig kilo, waarschijnlijk slechts van tien kilo. Het is aannemelijk dat voor alle vier de explosies slechts kleine ladingen zijn gebruikt”
Ik laat die opmerking van Brodsky bezinken en realiseer me dat de media voortdurend melding hebben gedaan van explosieve ladingen van rond de vijhonderd kilo. Het gebruik van dergelijk grote ladingen duidt op een professionele dader en duidt op de betrokkenheid van een overheid. “Ook de Engelse BBC en een Deens televisiestation hebben eigen onderzoek verricht,” vult Brodsky mijn gedachten aan, “maar zij hebben alleen de locatie van de eerste explosie onderzocht. De pijplijn is daar na de initiële explosie grotendeels verwoest door het gas in de pijplijn, dat deelnam aan de explosie, wat de indruk wekt dat een grote explosieve lading is gebruikt, terwijl dat waarschijnlijk op geen van de explosielocaties het geval was.”
Als ik Brodsky vervolgens vraag waarom een dader tot twee keer toe de A-pijplijn van Nord Stream II zou willen opblazen, glimlacht hij voordat hij antwoordt: “Dat is een andere ontdekking die we hebben gedaan. Het kompas van onze onderwaterdrone gaf in de buurt van waar de tweede aanslag op de A-pijplijn van Nord Stream II plaatsvond een tegengestelde koers aan. Er is op die plek een magnetisch veld en dat kan ook bij de duikers die de explosieven plaatsten tot verwarring hebben geleid. Experts hebben bevestigd dat dat vaker voorkomt rond pijplijnen en op die locatie liggen de Nord Stream I en II ook nog eens dicht bij elkaar. Waarschijnlijk is de A-pijplijn van Nord Stream II per ongeluk tweemaal opgeblazen.”
“Maar dat,” merk ik op, “betekent dat jullie nu uitgaan van duikers die de explosieve ladingen hebben geplaatst, niet van de inzet van onderwatervoertuigen.”
“Wij kunnen onmogelijk definitieve conclusies trekken,” antwoordt Brodsky, “maar op basis van ons beeldmateriaal geven experts aan dat de kans groot is dat de explosieve ladingen zijn aangebracht door minimaal ondersteunde, gehaaste duikers die niet lang op een diepte van tachtig meter konden blijven. Er is geen gebruik gemaakt van speciale ladingen die specifieke schade veroorzaken, maar er zijn slabs of explosives dicht bij de pijplijnen ingegraven. Daarnaast hebben we dicht bij de tweede explosielocatie van de A-pijplijn van Nord Stream II, de schone explosielocatie, een duiklaars gevonden – en gefotografeerd. Experts hebben aangegeven dat het mogelijk is dat een duiker juist op die diepte een laars verliest, zeker als zij of hij gehaast is, maar, eerlijk is eerlijk, die laars, die door westerse militairen wordt gebruikt maar die ook commercieel verkrijgbaar is, kan op allerlei manieren daar zijn beland.”
Brodsky legt uit dat de experts die zijn team sprak overwegend aangeven dat het opblazen van een pijplijn op een diepte van tachtig meter weliswaar geen alledaags werk is, maar dat veel duikers in staat zijn een dergelijke klus met betrekkelijk weinig middelen te klaren. De betrokkenheid van een of meerdere overheden is niet noodzakelijk, maar het is wel aannemelijk dat een overheid of overheden op de een of andere manier betrokken zijn geweest. “Daarnaast,” voegt Brodsky toe, “moeten we niet vergeten dat de Baltische Zee vanuit zowel het water als vanuit de lucht een van de meest gemonitorde zeeën ter wereld is. Elk geluid van een motor wordt onderkend en herkend. Schepen kunnen zich niet under the radar bewegen en de kans is groot dat vooral de Amerikanen en de Zweden precies weten welk schip zich op welk tijdstip waar bevond, wat de kans verkleint dat voor het plaatsen van de explosieven gebruik is gemaakt van onderwatervoertuigen. Ook die voertuigen geven op basis van het geluid dat ze maken een fingerprint af.”
Experts die het beeldmateriaal van de Baltic Explorer hebben bestudeerd, geven aan dat blokken explosieven zijn gebruikt, geen speciaal gevormde explosieve ladingen, die specifieke schade veroorzaken. Dat zou kunnen duiden op een klein team van duikers dat onafhankelijk opereerde, maar de conclusie is even goed gerechtvaardigd dat een door een overheid aangestuurd team onderzoekers al op voorhand op een dwaalspoor probeerde te brengen.
De voorlopige conclusie van het Baltic Explorerteam is dat een klein team van duikers eenvoudige expolieve ladingen onder alle vier de pijplijnen wilde ingraven. Per ongeluk is tweemaal een lading onder de A-pijplijn van Nord Stream II ingegraven. Wat de reden is voor de verschillende tijdstippen van de detonaties blijft gissen.
Begin juni 2023 publiceert de Washington Post dat Amerikaanse inlichtingendiensten al drie maanden voor de aanslagen op Nordstream I en II op de hoogte waren van plannen die het Oekraïense leger had om de pijplijnen te saboteren. Een team van zes duikers zou voor de sabotage worden ingezet. De duikers zouden rapporteren aan de hoogste Oekraïense officier, generaal Valerii Zaluzhnyi, en president Zelensky zou, aldus de Washington Post buiten schot worden gehouden.
Het Duitse dagblad Die Zeit meldde dat de Amerikaanse CIA Oekraïne waarschuwde de sabotage niet uit te voeren. “De waarheid rond de aanslagen op Nord Stream I en II is bekend bij een aantal overheden,” werpt Brodsky stellig op. “Die waarheid is van de bodem van de Baltische Zee gevist en is te vinden in de data van de geavanceerde onderwaterbewakingsapparatuur van voornamelijk de Amerikanen en de Zweden. Maar gezien de geopolitieke implicaties zal die waarheid niet snel worden prijsgegeven.”
De kans dat Rusland verantwoordelijk is voor de aanslagen is klein, concludeert Brodsky, hoewel er weldegelijk redenen te bedenken zijn voor Rusland om die aanslagen te plegen. Zo zou de aanslag een intimidatie-actie van de kant van Poetin kunnen zijn geweest en daarnaast, legt Brodsky uit, speelt er mogelijk een verzekeringskwestie voor niet-geleverd gas, waarmee Poetin wat financieel gewin zou kunnen behalen. De grootste verdachte blijft echter Oekraïne, maar de kans dat Oekraïne handelde zonder westerse steun is klein. Daarnaast kan volgens Brodsky niet worden uitgesloten dat de aanslagen het werk zijn van een team dat niet direct aan een overheid is gelieerd.
Brodsky sprak de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties toe op voordracht van onafhankelijk journalist Bryce Green, die op zijn beurt was voorgedragen door Dmitry Polyanskiy, plaatsvervangend permanent vertegenwoordiger van de Russische Federatie bij de Verenigde Naties. Brodsky twijfelt of zijn toespraak bij de Veiligheidsraad iets op zal leveren; de Verenigde Staten en de meeste Europese bondgenoten geven aan niet bereid te zijn te stemmen voor een door de VN gesteund onpartijdig onderzoek. Op dit moment vindt onderzoek plaats door de nationale autoriteiten van de drie Scandinavische landen. Het Baltic Exploreronderzoek heeft tot nu toe een aantal onbekende invalshoeken prijsgegeven waarop professionals voort kunnen bouwen. Brodsky zelf geeft zijn onderzoek voorlopig niet op en geeft aan dat hij deels gebaseerd op de resultaten van het onderzoek met de Baltic Explorer meer invalshoeken bekijkt om de daders alsnog te ontmaskeren.
Onvoorspelbaar verleden
Bestel Onvoorspelbaar verleden nu: https://deblauwetijger.com/product/nikko-norte-onvoorspelbaar-verleden/
Support me!
Of doneer direct:
ES1100492183112014004990
BIC/Swift: BSCHESMM
t.n.v. Nikko Norte
Blog delen? Graag!
Comments